کارت پایان خدمت یا معافیت سربازی، سندی است که نشان می‌دهد شما دوران سربازی خود را به اتمام رسانده‌اید یا از آن معاف شده‌اید. اگر شما هم جزو آن دسته از افراد هستید که هنوز این کارت را دریافت نکرده‌اید، با چالش‌ها و مشکلاتی در زمینه‌های مختلف زندگی اعم از اجتماعی، شغلی و ... روبرو خواهید شد.
ارائه خدمات اجتماعی به همه مردان بالای 18 سال در ایران، با ارائه کارت پایان خدمت ممکن است. افرادی که مشمول خدمت سربازی هستند باید در اولین فرصت این دوره را بگذرانند و کارت پایان خدمت خود را دریافت کنند. همچنین افرادی که به هر دلیلی توانایی اعزام به خدمت را نداشته باشند، باید برای دریافت کارت معافیت سربازی خود اقدام کنند.
✳️ مشمولان غایب، برای بسیاری از خدمات اجتماعی مانند تحصیل، دریافت گواهینامه، جواز کسب، استخدام، خروج از کشور و… با مشکل روبه‌رو خواهند شد.
بر اساس قوانین نظام وظیفه، استخدام افرادی که کارت پایان خدمت یا معافیت ندارند در ارگانهای دولتی، ممنوع است. در این مقاله از گروه مشاوران آويژه درباره مشکلاتی که با نداشتن کارت پایان خدمت برای مشمولان پیش می‌آید، صحبت خواهیم کرد.
در ادامه هم راهنمایی‌هایی درباره استخدام افراد مشمول خدمت سربازی خواهیم داشت.
معایب نداشتن کارت پایان خدمت برای مردان چیست؟
سوال بسیاری از مشمولان این است که بدون کارت پایان خدمت چه کارهایی نمیشه کرد؟
کارت پایان خدمت یا کارت معافیت، یکی از مدارک مهم برای ارائه خدمات اجتماعی به افراد است. اگر سربازی نرفته باشید یا کارت پایان خدمت خود را دریافت نکرده باشید، در موارد زیر با موانع و مشکلاتی روبه‌رو خواهید شد:
1. دریافت گذرنامه و خروج از کشور
افرادی که غیبت سربازی دارند یا کارت معافیت و پایان خدمت ندارند، نمی‌توانند گذرنامه دریافت کنند. این افراد با مشکلات زیادی برای سفرهای خارجی روبه‌رو خواهند شد. در ادامه حتما مقاله خروج از کشور مشمولین را بخوانید.
2. استخدام در نهادهای دولتی و شرکت‌های خصوصی
یکی دیگر از مواردی که نداشتن کارت پایان خدمت در آن اختلال ایجاد میکند، استخدام افراد است. افراد فاقد کارت معافیت یا کارت پایان خدمت به هیچ عنوان نمی‌توانند به استخدام نهادها و شرکت‌های دولتی درآیند.
استخدام افراد مشمول خدمت سربازی و بدون کارت پایان خدمت، در نهادهای نظامی کشور هم ممکن نیست. در مورد شرکت‌های خصوصی هم این ممنوعیت وجود دارد اما ممکن است در حال حاضر در برخی بنگاه‌های خصوصی و یا شرکت‌های کوچک اجرایی نشود.
در سالهای اخیر، استخدام بدون کارت پایان خدمت برای مشمولان دارای غیبت، هم در سازمان‌های دولتی و هم در شرکت‌های خصوصی ممنوع بوده و برای آن جریمه و مجازات‌هایی در نظر گرفته شده است.
3. ادامه تحصیل
یکی دیگر از مواردی که نمیتوان بدون داشتن کارت پایان خدمت انجام داد، ادامه تحصیل در مقطع بالاتر است. اگر معافیت تحصیلی ندارید و کارت پایان خدمت دریافت نکرده‌اید، نمی‌توانید به تحصیلات خود ادامه دهید.
4. دریافت وام بانکی
در سالهای اخیر کارت معافیت یا کارت پایان خدمت، یکی از مدارک مورد نیاز برای دریافت انواع وام‌ها از بانک‌های دولتی و خصوصی بوده است. اگر غیبت سربازی دارید یا سرباز فراری هستید، نمی‌توانید از بیشتر بانک‌ها و و موسات مالی، وام دریافت کنید. البته وام ازدواج و وام فرزندآوری از این دسته خارج است و این دو وام به مشمولان غایب هم تعلق میگیرد.
5. دریافت جواز کسب
یکی دیگر از موانعی که ممکن است برای مشمولان غایب پیش آید، این است که نمی‌توانند جواز کسب دریافت کنند. افراد برای دریافت جواز کسب باید به پلیس اماکن مراجعه کنند و بر اساس کد ملی متقاضی، مشخص میشود که وی کارت پایان خدمت را دریافت کرده است یا خیر. در این موارد به افرادی که کارت معافیت نداشته باشند، جواز کسب داده نخواهد شد.
6. پیشرفت پرونده‌های قضایی
پرونده قضایی افرادی که غیبت سربازی داشته باشند، معمولا به حالت راکد درمی‌آید تا وضعیت نظام وظیفه فرد مشخص شود. به علاوه در مورد مراجعه به کلانتری‌ها و زیر مجموعه‌های فراجا نیز اوضاع به همین ترتیب است.
7. درخواست پروانه اشتغال
یکی دیگر از مواردی که افراد بدون کارت پایان خدمت در آن به مشکل خواهند خورد، درخواست پروانه اشتغال است. سازمان نظام روانشناسی، نظام پزشکی، کانون وکلا، نظام مهندسی و سازمان بهزیستی برای متقاضیان سرباز فراری یا مشمولین غایب که کارت پایان خدمت ندارند، پروانه اشتغال صادر نمی‌کند.
| مواردی که نیاز به کارت پایان خدمت دارد |
| دریافت گذرنامه و خروج از کشور |
| استخدام در نهادهای دولتی و شرکت‌های خصوصی |
| ادامه تحصیل |
| دریافت وام بانکی |
| دریافت جواز کسب |
| پیشرفت پرونده‌های قضایی |
| درخواست پروانه اشتغال |
خدمات اجتماعی که نیاز به کارت پایان خدمت ندارد؟
درست است که کارت پایان خدمت یکی از مدارک ضروری برای مردان بالای 18 سال است اما معمولا برای موارد زیر نیازی به ارائه کارت پایان خدمت سربازی نمی باشد:
💚 ثبت ازدواج و طلاق نیازی به کارت پایان خدمت ندارد.
💚 برای شرکت در کلاس‌های رانندگی و دریافت گواهینامه رانندگی، نیازی به کارت پایان خدمت نیست.
💚 مشمولان غایب میتوانند بدون داشتن کارت پایان خدمت، به نقل و انتقال ملکی بپردازند.
💚 خدمات بیمه‌ها مانند بیمه بازنشستگی و بیمه درمانی بدون کارت پایان خدمت هم به متقاضیان داده میشود.
| خدمات اجتماعی که نیاز به کار پایان خدمت ندارد |
| ازدواج و طلاق و ثبت آن |
| دریافت گواهینامه رانندگی |
| نقل و انتقال ملکی |
| انواع بیمه مانند بیمه بازنشستگی و بیمه خدمات درمانی |
آیا استخدام بدون کارت پایان خدمت در بازار کار ممکن است؟
به طور کلی میتوان گفت با توجه به قوانین فعلی کار و استخدام در ایران، به کار گرفتن افراد بدون کارت پایان خدمت در سازمان‌ها و ارگانهای دولتی و خصوصی ممنوع است.
در حال حاضر ممکن است کارفرمایانی از نداشتن کارت پایان خدمت افراد سوء استفاده کرده و آنها را بدون رد کردن بیمه استخدام می نمایند. بستن قرارداد کار بدون داشتن کارت پایان خدمت، در هر شرایطی ممنوع است و افرادی که اقدام به این کار کنند، مجازات خواهند شد.
مجازات استخدام بدون کارت پایان خدمت چیست؟
افرادی که بر خلاف قانون، اقدام به استخدام افراد بدون کارت پایان خدمت و مشمولان غایب نمایند، بنا به قانون مجازات خواهند شد. این افراد باید جریمه‌هایی را به دولت بابت این تخلف بپردازند. مجازات استخدام بدون کارت پایان خدمت، برای بار اول، پرداخت هزینه سالیانه یک سرباز است. این افراد اگر برای بار دوم اقدام به استخدام مشمولان غایب نمایند، به پرداخت هزینه سالیانه سه سرباز محکوم خواهند شد.
دردسرهای غیبت سربازی، برای مشمولان غایب چیست؟
مشمولان غایب در صورت شناسایی، مجازات خواهند شد. این افراد اگر بین 1 تا 3 ماه غیبت داشته باشند، سه ماه به مدت خدمت آنها اضافه میشود. همچنین اگر مشمولان بیشتر از 3 ماه غیبت سربازی داشته باشند، 6 ماه اضافه خدمت برای آنها در نظر گرفته میشود. اما افرادی که بیشتر از یک سال غیبت داشته باشند، سرباز فراری تلقی میشوند و علاوه بر 6 ماه اضافه خدمت، به مراجع قانونی معرفی خواهند شد. این افراد ممکن است به جزای نقدی و یا حتی حبس محکوم شوند.
اما اگر مدت این غیبت بیشتر از معمول طول بکشد و فرد سرباز فراری در دسترس نباشد، ممکن است عواقب بیشتری در انتظار او باشد. در این صورت ابلاغیه‌هایی برای فرد ارسال میشود و در صورت عدم توجه به این امر، کد ملی فرد مسدود میشود.
همچنین ممکن است در ادامه ممنوعیت‌های دیگری مانند مسدودسازی اموال ملکی و خودرو، مسدود سازی دسته چک و ممنوع المعامله شدن هم برای فرد پیش بیاید.
آیا استخدام در دوره معافیت تحصیلی ممکن است؟
دوره معافیت تحصیلی نوعی از معافیت موقت است که در آن فرد میتواند تا یک سال پس از پایان تحصیل خود، از رفتن به سربازی معاف باشد. اما سوالی که برای بسیاری از دانشجویان در مقاطع مختلف پیش می‌آید این است که آیا با معافیت تحصیلی میتوان استخدام شد؟
در پاسخ باید گفت که طبق قوانین جدید، استخدام این افراد در سازمان‌ها و ارگانهای دولتی و نیز شرکت‌های خصوصی، تنها به صورت قراردادی مانعی ندارد. البته شرط مهم در این زمینه این است که مدت این قرارداد تنها باید تا پایان مدت معافیت تحصیلی افراد باشد. اما استخدام این افراد در سازمان‌های دولتی و خصوصی و به صورت پیمانی و رسمی، ممنوع است.
با این‌حال، در جدول زیر میتوانید زمانبندی این آزمون را در دوره پیش مشاهده کنید.
بسیاری از سربازان به دلایل گوناگون ممکن است نیازمند دریافت نامه‌ای به نام «گواهی اشتغال به خدمت» از پادگان محل خدمت خود باشند.
گواهی اشتغال به خدمت برای کسری خدمت
گواهی اشتغال به خدمت برای دریافت گواهینامه رانندگی
گواهی اشتغال به خدمت برای تمدید تاريخ اعزام به خدمت برادر
حتی ممکن است برادرهایی که فاصله سنی کمی دارند، در یک زمان مشمول سربازی شوند. سوالی که در شرایط کنونی پیش می‌آید، این است که در این حالت تکلیف این افراد برای خدمت سربازی چیست؟
پذیرش در امریه سازمان‌ها و ارگانهای دولتی یکی از روش‌های گذراندن خدمت سربازی است. بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی به دنبال اطلاعاتی درباره انواع امریه‌های سازمان های دولتی هستند.
معافیت دائمی چشم
هيپرمتروپي یا دوربینی
کسری خدمت این امکان را برای مشمولانی که نتوانسته اند از معافیت سربازی بهره مند شوند، فراهم می کند تا مدت زمان خدمت سربازی خود را کاهش دهند.
شما برای اینکه بتوانید در فرصت مناسب اقدامات لازم را برای 
یکی از قوانین اصلی برای دریافت کسری خدمت سربازی عدم ثبت غیبت در پرونده نظام وظیفه افراد می باشد. چنانچه مشمولی دارای غیبت خدمت سربازی باشد نمی تواند از تسهیلات کسری خدمت سربازی بهره مند گردد. اگر علاقه مند به افزایش آگاهی خود در زمینه غیبت سربازی و انواع آن می باشید بر روی لینک زیر کلیک کنید.
مشمولان به دنبال آگاهی از راه های کسری خدمت هستند اما بهتر است در اولین گام شرایطی را که لازم دارند تا بتوانند از امتیاز کسری خدمت استفاده نمایند را بیان کنیم.
از جمله شرط های مهمی که برای دریافت کسری خدمت سربازی در اولویت قرار دارد این است که مشمولان نباید غیبت سربازی داشته باشند.
در صورتی که مشمولان با داشتن غیبت بتوانند دلایل موجهی برای توجیه عدم حضور خود در زمان اعلام شده ارائه دهند، کسری خدمت برای آنها لحاظ خواهد شد.
پس از اتمام دوره آموزشی سربازی، مشمولان می توانند مدارک لازم برای کسری خدمت را ارائه داده و با تایید از ارگان مربوطه برای انجام مراحل دریافت کسری خدمت اقدام نمایند.
کسری خدمت سربازی انواع مختلفی دارد که برای هر کدام از آنها شرایط خاصی درنظر گرفته شده است و مشمولان علاوه بر اینکه می بایست شرایط عمومی کسری خدمت را داشته باشند، لازم است تا اطلاعات کافی در مورد جزئیات انواع کسری خدمت بدست بیاورند.
مشمولانی که به خدمت سربازی اعزام شده اند و دارای شرایطی برای کسری هستند، با ارائه مدارک لازم می توانند از کسری های حین خدمت سربازی استفاده نمایند.
تمام کسری های خدمت سربازی که سازمان نظام وظیفه برای مشمولان در نظر گرفته است از جمله کسری خدمت ایثارگران، کسری خدمت مناطق محروم و بد آب و هوا، کسری خدمت فرزند، و … را در ادامه برای شما عنوان می کنیم.
درصد جانبازی، مدت زمان حضور در جبهه، و یا آزادگی افراد در تعیین مدت زمان کسری خدمت نقش اساسی ایفا می کند و اگر به درجه خاصی رسیده باشد، مشمولان از خدمت سربازی معاف خواهند شد.
چنانچه پدر فرد مشمول بین ۶ تا ۸ ماه در جبهه حضور داشته است فرزندش می تواند 2 ماه کسری خدمت دریافت نماید.
سربازان امریه که بیشتر از بین متخصصان و فارغ التحصیلان دانشگاهی انتخاب میشوند، میتوانند در برخی از وزارتخانه‌ها نیز خدمت کنند. یکی از وزارتخانه‌هایی که هر ساله و در بیشتر استان‌ها، سرباز امریه می‌پذیرد، وزارت امور اقتصادی و دارایی است.
مرخصی استحقاقی
مرخصی استعلاجی
مرخصی اول دوره
مرخصی میان دوره
مرخصی پایان دوره
امریه سربازی، یکی از روش‌های گذراندن این دوره برای فارغ التحصیلان دانشگاهی است. در این روش، افراد پس از گذراندن دوره آموزشی سربازی که دو ماه است، در یکی از نهادها و سازمان‌های دولتی خدمت خواهند کرد.
مشمولان خدمت سربازی